MALMÖ 2024 ■ Vertrouwen op succes is er nog niet echt

De keuze was reuze! Het vernieuwde selectiecomité had 600 liedjes tot z’n beschikking. De nieuwgekozen delegatie-leider Twan van de Nieuwenhuizen sprak zich uit voor een sterk verbeterde opzet van onze interne preselectie. Inmiddels ook wel bekend als het Nationaal Intern Festival. Want na het media-debacle van seizoen ’22/’23 omtrent Mia & Dion, andermaal ingegeven door de rechtse showbizz- en riooljournalistiek in de lage landen, moest en zou editie ’23/’24 weer resulteren in stevig succes. ■ Door: Gert Waterink ■

Vergeet immers niet dat dit decennium, de jaren ’20, nog niet echt vlotjes loopt qua successen. Bij deze vernieuwing werd er dus flink meer focus gelegd op uitstraling, vocale uitmuntendheid en een strakkere mediatraining.

Geld, groei & constant trending blijven

Ook externe factoren hebben het Eurovisie Songfestival in zo’n hoog tempo doen veranderen, zodat Duncan’s Arcade inmiddels alweer 20 jaar oud lijkt. Het festival is dus sinds de Coronapandemie door de EBU-hotemetoten stevig veranderd. Daarbij speelt het grote geld steeds nadrukkelijker een rol. De versoepelde EBU-regels werken nog meer dan voorheen toe naar groeiende invloed van televoters, social media (Insta, X, YouTube), AI, Gen-Z, fans in het algemeen, ongeduld, de advertentiemarkt en zelfs smartphone-verslaving. Alles om het dalende aantal kijkers van het ouder wordende medium televisie te voorkomen (204 miljoen kijkers voor Stockholm 2016; 162 miljoen kijkers voor Liverpool 2023). En om zo inkomsten, en dientengevolge winsten, veilig te stellen.

Deze invloed is te merken bij de nog niet zo lang geleden afgesloten megadeal tussen de EBU en het Chinese AI-aangestuurde TikTok, het nog altijd groeiende aandeel van slots voor adverteerders tijdens de shows, de afschaffing van het voor de EBU lastig gebleken jurysysteem in de halve finales, het flexibiliseren van de draaiboeken zodat een editie nóóit meer geannuleerd hoeft te worden (2020), proberen de technisch complexe soundchecks te versimpelen (mínder focus op live vocals), maar ook om kostbare props & choreografieën meer mogelijk te maken (méér focus op het visuele). En wat te denken van een toekomstige uitzending van het Eurovisie Songfestival op bijvoorbeeld Netflix, waar je tegen betaling kunt opteren voor verwijdering van ads?

Een beetje paniek?

Dit alles heeft de stevige herijking van het uit 2013 stammende interne selectiesysteem wel degelijk gefaciliteerd. En mijn gevoel zegt ook dat er bij deze externe èn interne veranderingen een stukje onbewuste paniek in het selectieproces is geslopen. Maar ook dat er door AVROTROS iets teveel focus is gelegd op een strakkere mediamachine. Een focus die meer recht doet aan het nationale publieke sentiment en ook de ietwat zenuwachtig geworden leden van de selectiecommissie. Maar ook dat ten aanzien van scoringskansen bij de selectie misschien wat steken zijn laten vallen.

Nieuwe leden selectiecommissie, Jacqueline Govaert en Jaap Reesema ■ © AVROTROS, 2023

Dat er na Anouk, The Common Linnets, OG3NE, Jeangu Macrooy, S10 en Mia & Dion qua muziekgenre een keer uit een ander vaatje getapt moest worden, werd evident. Echter, de keuze voor Joost Klein heeft in het kielzog van het succes van televote-knaller Cha Cha Cha buiten Europa vooral het stempel opgeplakt gekregen van een overduidelijke trendvolger. Een copycat, of kloon, hoezeer Klein daar niets aan kan doen (hij is al langer actief dan Käärija). En luisterend (kijkend) naar Klein’s complete discografie bekruipt mij ook het gevoel dat Klein wordt gezien als de onoriginele aanstichter voor alles wat dit jaar in Malmö gezien gaat worden als groot, luid, uptempo en extravagant (van latin bops tot rock, van metal tot rap).

En er lijken dit jaar veel acts gekozen te worden, veelal door televoters, die ook door Käärija geïnspireerd zijn. En dat is weer van invloed op de uniekheid. Zou daarom wellicht een moderne, intieme pop-ballad dit jaar wèl kunnen winnen?

Wedkantoren en influencers worden allesbepalend

Het motto in the right place at the right time is dus erg belangrijk voor het verloop van een songfestivaleditie. En al helemaal in dit songfestivaltijdperk. Influencers, wedkantoren en de alsmaar luider wordende Gen-Z-roep op social media begint allesbepalend te worden: nóg voordat een gekozen liedje live wordt uitgevoerd, beïnvloeden zij steeds steviger het verloop van eventueel songfestivalsucces. En natuurlijk, Klein’s liedje is nog niet bekend gemaakt. Maar van een matige stand in de betting odds nú, wordt anno 2024 (meer nog dan in 2014) door influencers en fans snel een selffulfilling prophecy gemaakt, welke dan ook het scoreverloop beïnvloed. Geen positieve ontwikkeling, maar je moet het ermee doen.

De gokkers en ‘handelaren’ hebben, voor nu, de hoop wat verloren ■ © EurovisonWorld.com, 2024

Rond november 2022 zagen we dit gebeuren bij Mia & Dion binnen het internationale fan-circuit. Maar nu toch ook een beetje bij Joost Klein.

Messcherpe focus op de juiste veranderingen

En ja, in eigen land werkt die verstevigde mediacampagne redelijk goed. In de showbizzprogramma’s wordt louter positief gereageerd op wat Joost Klein voor Nederland gaat brengen. En dat is alvast een mooi ingecalculeerd resultaat voor de vernieuwde selectiecommissie. Echter, AVROTROS moet zich niet rijk rekenen. Belangrijk blijft nog steeds dat A) het gekozen liedje uitblinkt in wat voor muziekgenre dan ook, B) dat het onder alle omstandigheden uniek, grensverleggend en trendsettend kan overkomen in een volledige line-up van deelnemers en C) dat het zowel bij televoters áls jury’s een stemmenmagneet kan worden. Jury’s zijn er immers nog steeds in de grote finale. Dus bij deze punten lijkt er nog wel degelijk werk aan de winkel te zijn.

Zoek de verschillen ■ © omroep AVROTROS, 2024; omroep YLE, 2023

Ook blijven stagingconcepten vanuit AVROTROS vaak wat hangen in toevalligheden en hebben veelal als startpunt cameravoering. Als de publieke omroep er zo prat op gaat dat artiesten goed moeten kunnen zingen, dan zal zij ook andermaal moeten inzetten op goede begeleiding bij stagingconcepten, èn worden productie van effectieve props en kostuums en gelikte choreografieën des te belangrijker. Vooral met het oog op het Eurovisie Songfestival 2024. Kijkend naar Joost’s grappige, maar ook rommelig aandoende acts, kan de vertaling van Lowlands naar het Eurovisie Songfestival dan nog best een lastige zijn.

Geen echt vertrouwen; wèl scepsis

Kort samengevat: gezonde scepsis is op z’n plaatst bij het beoordelen van de kansen van Joost Klein in dit stadium van het songfestivalseizoen. En al helemaal na het desastreus verlopen songfestivalseizoen ’22/’23. Nogmaals, de bekendmaking van het liedje kan veel van deze scepsis doen kantelen. Maar de ingezette richting van de vernieuwde selectiecommissie komt nog te weinig over als een groep mensen die ècht vlijmscherp beoordeelt op scoringskansen. En ook fans buiten Nederland willen daarom nog niet meegaan in ‘onze’ radicaal andere keuze. En dat is jammer, want we willen tenslotte allemaal dat Joost Klein……Groter dan Groot wordt.